Η Κύπρος ευτύχησε να έχει στους κόλπους του ιατρικού της κόσμου, ένα γιατρό που συνδυάζοντας την επιστήμη με την αίσθηση του καθήκοντος και της προσφοράς, ανέπτυξε μια αξιοζήλευτη δράση που ευεργέτησε και θα συνεχίσει να ευεργετεί μεγάλο αριθμό συνανθρώπων μας.
Ο παιδίατρος Αμερίκος Αργυρίου που έφυγε από τη ζωή στις 18 Φεβρουαρίου 2020, πλήρης ημερών, έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά του στο πάνθεο των κυπρίων γιατρών και άφησε το στίγμα του στην ιστορία του τόπου.
Γεννήθηκε στην Πόλη της Χρυσοχούς το 1924. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας και στη συνέχεια σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική στο Ηνωμένο Βασίλειο και με υποτροφία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, παρακολούθησε για ένα χρόνο δημόσια υγεία βρεφών και μητέρων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Βηρυτού.
Το 1970 εγκατέλειψε τη θέση του Διευθυντή του Παιδιατρικού Τμήματος του Νοσοκομείου Λεμεσού και ιδιώτευσε δημιουργώντας την πρώτη στην Κύπρο ιδιωτική παιδιατρική κλινική, εξοπλισμένη με 4 θερμοκοιτίδες. Κατέγραψε μια αξιοζήλευτη επαγγελματική πορεία δεκαετιών υπηρετώντας την παιδιατρική με ανιδιοτέλεια και ήθος, θεραπεύοντας, ανακουφίζοντας και παρηγορώντας, όπως προστάζει ο Ιπποκρατικός όρκος.
Άνθρωπος με ανήσυχο πνεύμα και έχοντας έντονα το αίσθημα της κοινωνικής ευθύνης, προχώρησε το 1969, μαζί με άλλους διακεκριμένους συμπολίτες του, στη δημιουργία του Ιδρύματος ΘΕΟΤΟΚΟΣ. Ύψιστος στόχος τους ήταν να εξασφαλίσουν συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης και φροντίδας στα παιδιά με νοητική υστέρηση που μέχρι τότε ζούσαν στην σκιά, περιφρονημένα από την κοινωνία και την πολιτεία. Με ζήλο και αφοσίωση, συχνά εις βάρος της προσωπικής του ζωής, ο γιατρός στάθηκε στην ηγεσία του ιδρύματος μέχρι και τα γεράματά του, πολλαπλασιάζοντας τις υπηρεσίες που αυτό προσέφερε, όπως η έγκαιρη παρέμβαση, η εκπαίδευση, η κοινωνική ένταξη κ.ά. Η θαρραλέα στάση του γιατρού και η επιμονή του μέσα από το Ίδρυμα ΘΕΟΤΟΚΟΣ, επηρέασαν σημαντικά ώστε η απαξίωση, η περιθωριοποίηση και η απορριπτική στάση απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση, να αλλάξουν στην χωρίς προκαταλήψεις αποδοχή και ενσωμάτωση.
Όταν από τη δεκαετία του ’70, διαφαίνονταν στον Ευρωπαϊκό χώρο νέες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες για την πρόληψη ορισμένων μορφών νοητικής υστέρησης, ο γιατρός ένιωσε συνειδησιακά υπεύθυνος για να εφαρμοστούν και στη χώρα μας. Τα δικά του χαρακτηριστικά λόγια : «Είναι εγκληματικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τρόποι να προλαμβάνονται οι νοητικές μειονεξίες και να μένουμε απαθείς» ή «Και ένα παιδί να σωθεί αξίζει κάθε θυσία». Οι προσπάθειές του να πείσει τους τότε Υπουργούς Υγείας να αναλάβουν δράση στον τομέα αυτό, απέβησαν άκαρπες. Και ο ίδιος δεν έμεινε με τα χέρια σταυρωμένα.

Με πρωτοβουλία δική του και έχοντας ως βάση το Ίδρυμα Θεοτόκος, προχώρησε το 1988 στη δημιουργία του Κέντρου Πρόληψης Πνευματικής Καθυστέρησης. Ενέγραψε τον οργανισμό ως ξέχωρο φιλανθρωπικό ίδρυμα και εξασφάλισε χρηματοδότηση από φίλους και εκτιμητές του έργου του για να προχωρήσει στην εδραίωση μαζικών ανιχνευτικών προγραμμάτων. Με πρώτο, το 1989, το Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών για την εξέταση όλων των νεογνών (κρατικού και ιδιωτικού τομέα) για δύο μεταβολικά νοσήματα: το συγγενή υποθυρεοειδισμό και τη φαινυλοκετονουρία. Μερίμνησε να εξασφαλίσει τη συνεργασία όλων των παιδιάτρων της χώρας και να διασφαλίσει ότι οι υπηρεσίες θα προσφέρονταν δωρεάν σε όλους. Κανένα παιδί δεν έπρεπε να μείνει έξω από το πρόγραμμα. Η προσπάθεια ήταν τιτάνια, αλλά ο ίδιος ανυποχώρητος. Και η επιτυχία δεν άργησε να έρθει. Σε πολύ σύντονο χρονικό διάστημα, άρχισαν να εντοπίζονται πάσχοντα νεογνά και έγκαιρα να τους προσφέρεται η θεραπεία που τους εξασφάλιζε μια υγιή ανάπτυξη. Δεν άργησε να έρθει και η στήριξη από το Υπουργείο Υγείας, με μερική χρηματοδότηση.
Το 1991 το Κέντρο προχώρησε στο δεύτερο εθνικό ανιχνευτικό πρόγραμμα. Το Πρόγραμμα Προγεννητικού Ελέγχου, προσφέροντας, και πάλι δωρεάν, σε όλες τις έγκυες κρατικού και ιδιωτικού τομέα, βιοχημικές εξετάσεις για την ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιών, με πιο συχνή την τρισωμία 21. Μέχρι σήμερα τα δύο αυτά προγράμματα προσφέρονται κατ’ αποκλειστικότητα από το Κέντρο, με μεγάλη επιτυχία και τη συμμετοχή όλου του πληθυσμού.
Το ανήσυχο πνεύμα και η διορατικότητα του γιατρού τον ώθησαν να διαβλέψει την αναγκαιότητα επέκτασης των ανιχνευτικών προγραμμάτων του Κέντρου, σε ένα ξέχωρο από την νοητική υστέρηση τομέα: τη νεογνική βαρηκοΐα. Το 2004 ξεκινά την προσφορά του Ανιχνευτικού Προγράμματος Ακοής Νεογνών, καλύπτοντας πάντοτε όλο τον πληθυσμό δωρεάν. Η επιτυχία και αποδοχή κι αυτού του προγράμματος ήταν άμεσες. Η εισαγωγή του επέβαλλε και την αλλαγή στην ονομασία του οργανισμού που μετονομάστηκε σε Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής.
Για τις υπηρεσίες του, ο οραματιστής και πρωτοπόρος γιατρός ανακηρύχθηκε σε Επίτιμο Πρόεδρο της Παιδιατρικής Εταιρείας Κύπρου και τιμήθηκε από πολλούς φορείς. Το 2016 έλαβε το Μετάλλιο Εξαιρετικής Προσφοράς της Δημοκρατίας και το 2017 το βραβείο του Ευρωπαίου Πολίτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η μνήμη του γιατρού θα μείνει αιώνια στη σκέψη όλων όσων ευεργετήθηκαν και όσων θα ευεργετηθούν στο μέλλον από το έργο του. Ο ίδιος, πολύ σεμνά, ένιωθε ότι πήρε περισσότερα από ότι έδωσε. Γιατί η ικανοποίηση που ένιωθε γνωρίζοντας ότι οι προσπάθειες του έσωσαν τόσα παιδιά, ήταν μεγάλη.
Πατρούλα Χατζήπαπα
Διευθύντρια Κέντρου Προληπτικής Παιδιατρικής
          Μάρτιος 2020